Wereldboekendag - Suggesties van het VVEU-team

Titel: Beter wordt het niet. Een reis door het Habsburgse Rijk en de Europese Unie     
Auteur: Caroline De Gruyter     
Waarom zou je dit boek aanraden?      
“Er zijn van die boeken die je als diplomaat, betrokken bij de Europese Unie, moet gelezen hebben. Het boek van De Gruyter, sinds jaar en dag correspondente van NRC Handelsblad en daardoor ook regelmatig in De Standaard verschijnend, is er daar een van. De vergelijking die De Gruyter maakt tussen de EU en wijlen het Habsburgs rijk, is niet origineel. Maar ze maakt er een uiterst leesbaar geheel van, al laat ze hier en daar een kleine historische steek vallen. Veel van de mogelijke kritiek wordt meteen goedgemaakt in de inleiding: zowel (ultra)nationalisten, die in de EU een bedreiging zien, als de (ultra-)federalisten, voor wie de integratie nooit ver genoeg gaat, jagen een utopie na. Laat ons de EU nemen zoals die is, met haar vele voordelen en tal van tekortkomingen.”

Titel: Diplomacy            
Auteur: Henry Kissinger             
Waarom zou je dit boek aanraden?      
“Kissinger was in mijn jonge jaren een ‘boosdoener’ – Veiligheidsadviseur en minister van Buitenlandse Zaken onder president Nixon. De man kreeg weliswaar een Nobelprijs voor de Vrede, voor zijn rol in de beëindiging van de oorlog in Vietnam, maar toch … Met de jaren ben ik zijn visie en acties veel positiever gaan inschatten. Kissinger is nu stokoud, maar hij blijft in mijn ogen de vader van de ‘realistische’ visie op de hedendaagse geschiedenis. Met een kanjer van een boek dat dateert uit 1994, maar dat naar mijn smaak nog altijd als achtergrondliteratuur kan dienen voor een inleiding in de geschiedenis van de hedendaagse internationale relaties. Omdat Kissinger niet alleen ontzettend veel belangrijke feiten brengt, maar vooral omdat hij die op een aantal plaatsen in het werk schitterend analyseert.”

 

Titel: In Europa: Reizen door de twintigste eeuw
Auteur: Geert Mak
Waarom zou je dit boek aanraden?
“Een reis doorheen de – grote én kleine - geschiedenis, landen en volkeren van het Europa in de twintigste eeuw. Mak neemt de lezer mee langs de sporen van de Europese recente geschiedenis via gesprekken met en documenten van mensen die erbij waren. Prachtige ode aan de diversiteit die ons continent kent door een begenadigd verteller, een herinnering ook aan oorlogen en grenzen die Europa verscheurden, maar ook de hoop op en inzet voor samenwerking en vrede, met uiteraard ook het Europese integratieproject dat we nu kennen als de Europese Unie. Of hoe de Europese Unie haar motto In varietate concordia niet beter had kunnen kiezen.”

Titel: Grote verwachtingen in Europa 1999 - 2019
Auteur: Geert Mak
Waarom zou je dit boek aanraden?      
“In de opvolger van “In Europa” beschrijft Mak hoe het Europa in de eerste twee decennia van de 21^e eeuw is vergaan, en de grote mijlpalen en crisissen die bepalend waren voor de sfeer en internationale betrekkingen in dat decennium en een aantal breuklijnen blootlegden, met o.a. de invoering van de euro, de bankencrisis, de vluchtelingencrisis, Brexit, de toetreding van een reeks nieuwe EU-lidstaten, de verhoudingen met Rusland … Ook hier worden grote gebeurtenissen verweven met persoonlijke verhalen. Soms bevreemdend om tegelijk lezer en betrokkene, als burger en adjunct diplomatiek vertegenwoordiger van Vlaanderen bij de EU, in deze “geschiedenis” te zijn, temeer daar deze nog steeds doorwerkt. Zowel de sterktes als de zwaktes van de Europese Unie (en de Europese bubbel!) worden blootgelegd door Mak. Stof tot lezen en nadenken dus.”

 

Titel: Rwanda, mijn verhaal
Auteur: Johan Swinnen
Waarom zou je dit boek aanraden?
"Dit boek werd geschreven door Johan Swinnen, Belgisch ambassadeur in Rwanda van 1990 tot 1994. In dat laatste jaar werden op 4 maanden tijd minstens een half miljoen mensen afgeslacht in wat we de Rwandese genocide zijn gaan noemen. Ambassadeur Swinnen zal de hoofdstad Kigali in allerijl moeten verlaten, nadat een week eerder 10 Belgische blauwhelmen en Belgische burgers werden gedood. De Belgische regering zal daarop haar contingent blauwhelmen uit de VN-vredesmacht terugtrekken. Dit boek vertelt hoe het zo ver is kunnen komen, welke kantelmomenten cruciaal waren, maar ook zijn persoonlijke ervaringen, angsten en teleurstellingen. Zijn verhaal toont ook aan dat hoewel diplomatie de voorkeur geniet, deze in realiteit niet steeds opgewassen is tegen kwaadaardige manipulaties achter de schermen, desinformatie, fake news, haatcampagnes, etc. Het toont wat mij betreft aan dat mensen in soortgelijke omstandigheden, soortgelijke fouten begaan. Er is haast geen leercurve, hoewel de geschiedenis vol staat met atrociteiten die mensen in soortgelijke omstandigheden begingen of lieten begaan (de zogenaamde silent majority). Het wereldwijd groeiende populisme en zelfs fanatisme, zoals nationalisme, racisme, totalitaire ideologie en religieus fundamentalisme moeten een duidelijke wake up call zijn dat er niet veel nodig is om orde en stabiliteit te herleiden tot complete chaos en diep menselijk lijden."

Titel: Europe Reinvented. How COVID-19 is Changing the European Union
Auteur: Peter Van Kemseke
Waarom zou je dit boek aanraden?
"De COVID-19 uitbraak deed de EU en haar lidstaten (en ook de wereld) op haar grondvesten daveren. Initiële destabilisering overheerste de instellingen die steeds verkondigden klaar te zijn voor grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen. Systems are in place, the machine well-oiled. En toch… Op alle vlakken waren er tekorten en tekortkomingen, maar in tegenstelling tot wat de publieke opinie vaak denkt, is dit wel degelijk een gedeelde verantwoordelijkheid. De lidstaten waren ook niet klaar voor een dergelijke pandemie. We zijn met z’n allen doorheen decennia in slaap gesust omdat virusuitbraken voornamelijk voorkomen in “exotische” gebieden, ver weg van ons eigen bed. Men moet het ginds maar oplossen.
Dit boek beschrijft zeer goed hoe de EU in een zeer korte tijdspanne erin slaagde om zichzelf opnieuw uit te vinden, om reacties te formuleren op de vele uitdagingen. De auteur tracht ook een antwoord te formuleren op vragen die bij velen leeft: Was de COVID-19-uitbraak voorspeld? Welke instrumenten heeft de EU om een ​​noodsituatie te behandelen? Hoe moet Europa zich positioneren in een wereld zonder leiders? Wat is het verband tussen klimaatverandering en COVID-19? Hoe zal de EU uit deze enorme economische crisis komen?
Het boek is op bijzonder toegankelijke wijze geschreven, waarbij de auteur – bijvoorbeeld – met opzet geen EU-vakterminologie of allerlei acroniemen hanteert."

 

Titel: Waarom muren niet werken – Samenwerken in tijden van populisme
Auteurs: Peter Van Kemseke en Ingmar Samyn
Waarom zou je dit boek aanraden?
“Het boek richt zich in de eerste plaats tot de ongetwijfeld grote groep mensen die, net als de auteurs zelf, soms twijfelen. Mensen die enerzijds wel open-minded willen zijn, maar zich anderzijds afvragen of de slinger niet te ver is doorgeslagen. Mensen die universele mensenrechten belangrijk vinden, maar er toch niet helemaal zeker van zijn of we daarom ook enkele duizenden kilometers van huis een dictator moeten onttronen. Mensen die opmerken dat sommige interventies andere belangen lijken te dienen dan het beschermen van mensenrechten of burgers in humanitaire nood. Mensen die ergens wel vinden dat ons buitenlands beleid moet berusten op ‘waarden’, maar zich toch afvragen welk voordeel ze daar zelf uit halen en terecht de vraag stellen: ‘What’s in it for us?’ Mensen die zich ondanks een open, multilateraal systeem en een geïntegreerde Europese ruimte economisch en fysiek onvoldoende beschermd voelen.  Mensen – tot slot – die vaak te horen krijgen dat boven hun hoofden beslissingen genomen worden door diplomaten wier werk ver af lijkt te staan van de binnenlandse of lokale politiek”.  Beide diplomaten weten verdomme goed waarover zij spreken en nemen je op een bijzonder goed gedocumenteerde wijze mee in en om de werking van de Verenigde Naties. Goed geschreven met oog ook voor interessante weetjes. Het dient doemdenkers van antwoord en houdt ons op scherp!"

Titel: De opstand tegen Loekasjenko. De laatste dictator in Europa
Auteur: Christophe Brackx
Waarom zou je dit boek aanraden?
"Er is weinig geweten over Belarus. Sinds de kernramp van Tsjernobyl (26 april 1986) vlak bij de grens met Wit-Rusland zorgen gastgezinnen in Vlaanderen jaarlijks voor een onvergetelijke zomervakantie voor kinderen uit dit getroffen gebied. (Cf. vandaag in de Standaard ‘Nucleaire straling Tsjernobyl is diep weggestopt in DNA’)  Wat het betekent daar te moeten leven en opgroeien, lezen we ook in het boek vol pakkende getuigenissen “Wij houden van Tsjernobyl" van schrijfster en onderzoeksjournaliste Svetlana Aleksijevitsj (Nobelprijs winnares voor de Literatuur 2015).
Brackx verbleef tussen 4 en 13 augustus 2020 in Belarus. Op 9 augustus werd Alexander Loekasjenko opnieuw en voor de 6^de keer tot president verkozen(?). Door de ogen van de vele vrienden van de auteur ter plaatse probeert hij te verstaan wat er aan de hand is. Reeds meer dan 258 dagen komen burgers dagelijks vreedzaam op straat en vragen om eerlijke verkiezingen, gevangen genomen burgers niet te martelen enzoverder. “Demonstranten” die door het regime van Belarus zijn opgepakt bij anti-regeringsprotesten worden systematisch gemarteld, stelt ook mensenrechtenorganisatie Amnesty International.  Ook dit is Europa?!"

 

Titel: Europeanen. Het ontstaan van een gemeenschappelijke cultuur
Auteur: Orlando Figes  
Waarom zou je dit boek aanraden?      
“Het boek meandert via de reizen en levensverhalen van enkele kosmopolitische kunstenaars doorheen het fascinerende Europa van eind 19^de eeuw. Ook zonder internet en Erasmus-programma’s vonden  Europeanen elkaar en deelden ze zo veel meer dan enkel de lakens. Eenheid in verscheidenheid. Wat bindt ons en wat verdeelt ons. Ook in de EU vandaag nog een zeer actueel onderwerp en het is erg vermakelijk om met de 19^de eeuwse bril uit dit boek naar de uitdagingen en evoluties in het Europa van vandaag te kijken. Dat de toen opkomende internationale spoorwegen een belangrijke rol spelen in dit boek, moet iedereen aanzetten om in het lopende Europese Jaar van de Spoorwegen (2021) dit boek nog eens uit de boekenkast te halen.”

 

Titel: De Laatste Gouverneur
Auteur: Rik Van Cauwelaert
Waarom zou je dit boek aanraden? 
"Eerlijkheid gebiedt mij te bekennen dat ik nog maar halfweg dit boek ben geraakt. Wat wel voor mij spreekt is dat het vandaag, 23 april, nog maar één maand uit is. In dit boek wordt het relaas gedaan van Zultenaar Fons Verplaetse. Hij was de laatste gouverneur van de Nationale Bank van België voor ons land toetrad tot de Eurozone en in die zin de laatste 'onafhankelijke' gouverneur. Daarna werd het monetair beleid immers door alle eurolanden samen gecoördineerd op het niveau van de Europese Centrale Bank. In de periode daarvoor moest België een geweldige krachttoer uithalen om de criteria te behalen om überhaupt toe te treden tot die nieuwe monetaire zone. De invoering van de Euro is voor mij voornamelijk een verre jeugdherinnering aan het verzamelen van alle verschillende euro's in een muntenalbum, daarom is het verhaal van die periode en de politieke context van toen des te interessant."

Titel: The future of the Euro
Auteur: Diverse auteurs, gebundeld door Matthias Mattijs & Mark Blyth
Waarom zou je dit boek aanraden? 
"Dit boek werd mij tijdens het schrijven van mijn thesis aangeraden door mijn toenmalige promotor en wakkerde mijn honger naar kennis over het monetair project van de Eurozone nog meer aan. In deze bundel schijnt een aantal politieke economen hun licht over de Eurozone na de financiële - en soevereine crisis. En dan vooral over de tekortkomingen van de muntzone. In een eerste deel wordt dieper ingegaan op de inherent institutionele tekortkomingen van de monetaire unie. Een tweede deel duidt wat de gevolgen hiervoor waren op de verschillende lidstaten en hoe dit heeft geleid tot significante economische spanningen tussen noordelijke en zuidelijke lidstaten. In het derde deel ten slotte worden mogelijke oplossingen verkend. In een periode waarin wordt gesproken van 'de vrekkige vier' en waar de creatie van een gigantisch Europees herstelfonds nog geen jaar in beslag neemt, worden boeken als deze opnieuw brandend actueel."